Aşırı Sıcakların Sağlık Üzerine Etkileri
Aşırı sıcaklar, sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkilere neden olabilir. Güneş veya sıcak çarpması, beden ısısının kontrol edilememesi ile yüksek ateş, deri kuruluğu, baş dönmesi ve bilinç kaybına yol açabilir ve acil müdahale gerektirir.
Sıcak bitkinliği ve sıcak krampları, uzun süreli sıcak maruziyeti ve yeterli sıvı alınmaması nedeniyle ortaya çıkar, yorgunluk, aşırı terleme ve kas spazmları gibi belirtiler gösterir. Güneş yanıkları ciltte ağrı ve kızarıklığa neden olurken, isilik sıcak ve nemli hava koşullarında deriyi tahriş eder. Güneşin uzun süreli maruziyeti ise cilt yaşlanması, katarakt ve deri kanseri gibi uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir.
1. Güneş veya Sıcak Çarpması
Tanım: Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu, beden ısısını ayarlayan terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak vücut ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Vücut ısısı 10-15 dakika içerisinde 40-41°C üstüne çıkabilir.
Belirtiler:
- Ateş: 39,4°C üzeri
- Deri: Kuru, kırmızı, sıcak
- Terleme: Yok
- Diğer belirtiler: Bulantı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi, görme netliğinin bozulması, şuur bulanıklığı veya kaybı
İlk Yardım:
- Kişi serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı
- Sıkı giysileri gevşetilmeli
- Soğuk su veya soğutucularla soğutulmalı
- Bilinç kapalıysa sıvı verilmemeli
- En yakın sağlık kuruluşuna götürülmeli
- Gerekli durumlarda hava yolu açılmalı ve suni solunum yapılmalı
2. Sıcak Bitkinliği ve Sıcak Krampları
Sıcak Bitkinliği
Tanım: Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı su ve mineral kaybıyla meydana gelir. Daha sıklıkla yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür.
Belirtiler:
- Aşırı terleme
- Yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi
- Nabız hızlanması
- Ateş yükselmesi
- Deri: Soğuk ve nemli
- Nabız: Hızlı ve zayıf
- Solunum: Hızlı ve yüzeysel
- Şuur: Açık
İlk Yardım:
- Serin bir yerde istirahat
- Giysiler gevşetilmeli, sırt üstü yatırılarak bacaklar yükseltilmeli
- Islak havlu veya bezle serinletilmeli
- Bol miktarda sıvı verilmeli, özellikle tuzlu ayran içirilmeli
- Yaklaşık 1 saat içinde düzelmezse sağlık kuruluşuna başvurulmalı
Sıcak Krampları
Tanım: Aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücutta hızlı su ve mineral kaybı meydana gelir. Kaslarda ağrılı spazmlara neden olabilir.
Belirtiler:
- Karın, bacak ve kol kaslarında ağrılı spazmlar
İlk Yardım:
- Aktivite durdurulmalı, sakin ve serin bir yerde oturtulmalı
- Meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmeli
- Kramp geçmezse sağlık kuruluşuna başvurulmalı
3. Güneş Yanıkları ve Sıcak Döküntüsü (İsilik)
Güneş Yanıkları
Tanım: Uzun süreli güneş ışığına maruz kalma ile meydana gelir.
Belirtiler:
- Deri: Kızarık, ağrılı, aşırı derecede sıcak
- Ateş, bül (su toplanması), şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse sağlık kuruluşuna başvurulmalı
İlk Yardım:
- Güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalı
- Yanık bölgeler soğuk su ile silinmeli
- Nemlendirici tıbbi losyon sürülmeli
- Yağ, salça, yoğurt, diş macunu vb. maddeler sürülmemeli, büller patlatılmamalı
Sıcak Döküntüsü (İsilik)
Tanım: Sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir.
Belirtiler:
- Küçük kızarıklıklar
- Sıklıkla boyun, göğüs, dirsek iç yüzü gibi kıvrım yerlerinde görülür
İlk Yardım:
- Kızarık bölgeler kuru tutulmalı
- Daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalı
4. Güneşin Geç Dönem Etkileri
Olumsuz Etkiler:
- Ciltte erken yaşlanma
- Gözde katarakt gelişimi
- Deri kanseri
- Güneş lekeleri
Havada Bulunan Bağıl Nem ve Hissedilen Sıcaklık
Bağıl nem, hissedilen sıcaklığı etkileyerek aşırı sıcaklarda rahatsızlık seviyesini artırabilir. Bu nedenle, aşırı sıcak günlerde dikkatli olunmalı ve yukarıdaki önlemler alınmalıdır.
